Houdt het dan nooit op? – Social media en intermenselijk contact

by

Het internet is het allerbeste wat mij in mijn leven overkomen is. Het heeft mijn wereld vergroot en tegelijkertijd de dingen in die grote wereld bereikbaarder gemaakt. Ik vind het geweldig hoe ik moeiteloos informatie kan vinden, archieven kan ontsluiten, en contact op kan nemen en kan onderhouden met zowel mensen als instanties over de hele wereld. Echt, ik wil absoluut niet terug naar vroeger.

Die bereikbaarheid heeft echter ook een schaduwkant, en helaas ervaar ik die de laatste jaren steeds meer. Ik ga het hier niet hebben over (belangrijke!) zaken als privacyschending, de toename van fake news, het ontdekken dat mensen die je best hoog had zitten, er eh, onsympathieke ideologieën op nahouden en FOMO-klachten, want daar is door andere mensen al uitgebreider en diepgaander over geschreven dan ik in deze blogpost zou kunnen. Nee, waar ik het vandaag over wil hebben, is hoe het internet, en dan meer specifiek Social Media, de manier waarop wij met elkaar omgaan compleet veranderd heeft.

Social Media, zeker in combinatie met smartphones/wifi/4G, heeft het niet alleen mogelijk gemaakt om non-stop met elkaar in contact te staan, maar heeft ook een klimaat gecreëerd waarin dit als “normaal” beschouwd wordt. Daarnaast zijn natuurlijke grenzen in het intermenselijke contact weggevallen: mensen wanen zich blijkbaar onbespied en posten de meest persoonlijke dingen, waar jij als “vriend” deelgenoot van gemaakt wordt, zelfs als je elkaar eigenlijk helemaal niet “op die manier” kent.

Ik bedoel niet eens echte TMI zaken, maar wel zaken die – voor mij in ieder geval – te close voelen gezien de relatie die ik met iemand heb: zo zou ik 20 jaar geleden nooit geweten hebben dat iemand waar ik 6 weken lang, 1 keer per week een cursus mee gevolgd heb, verkering heeft, hoe die verkering eruit ziet, waar ze op vakantie zijn geweest, hoe het er uitzag op die vakantieplek, welke badkleding en andere spullen ze gekocht hebben, waar ze werken, hoe hun kapster eruit ziet, en hun schoonmoeder, en de kat, en zo’n beetje alle verdere details uit hun leven. Ik weet tegenwoordig meer van vage bekenden dan dat ik 20 jaar geleden over mijn beste vrienden wist. En daar heb ik hoe langer hoe meer moeite mee.

Want wat moet ik met al die informatie? Ik ben vast heel ouderwets, maar ik heb het gevoel dat ik iets met deze informatie moet: liken, niet liken, een comment achterlaten, doorscrollen? Ik heb werkelijk geen idee, want hoewel het echt een aardig iemand is, en ik het naar vind om het zo hard te zeggen, boeien al die levensdetails me namelijk bitter weinig. Want we zijn geen vrienden, zijn ook nooit vrienden geweest en gaan ook geen vrienden worden: we zijn twee mensen die, behalve het ooit gelijktijdig een cursus volgen, niks gemeen hebben. Ook komen we elkaar hoogstwaarschijnlijk nooit meer tegen.

En vroeger was dat ok. Als je verhuisde, of een andere baan vond, of afstudeerde, dan stopten dat soort relaties automatisch. Je kwam elkaar hooguit nog wel eens een keertje toevallig tegen, en dan kletste je even bij. De meeste mensen zag je nooit meer terug, en dat was prima. Tegenwoordig echter, en dit is wat ik het meeste haat aan internet in het algemeen en Social Media in het bijzonder, blijven dit soort overduidelijk tijd- en plaatsgebonden contacten die vroeger vanzelf ophielden, eeuwig bestaan.

Sterker nog: ALLE contacten blijven eeuwig bestaan. Want wat te denken van die mensen die ooit op natuurlijke wijze uit mijn leven verdwenen zijn, die plots na jaren weer opduiken en “contact” willen? Of erger nog, alle mensen die ik met milde tot ferme hand uit mijn leven verwijderd heb, die óf zelf weer aan komen kakken, óf me met enige regelmaat “aangeboden” worden door de Social Media platformen waar ik gebruik van maak?

Natuurlijk, ik kan ontvolgen, niet (terug) volgen en blocken, maar dat betekent dat ik er tóch mee bezig moet zijn: is ontvrienden niet een te zware maatregel voor iemand waar ik eigenlijk niets tegen heb, maar ook niet mee? En wat nou als ik die persoon per ongeluk wél een keertje ergens (sollicitatiegesprek, anyone?) tegenkom? “Ik heb je ontvolgd omdat je een vage bekende van me was en die verhalen over je schoonmoeder me werkelijk niet konden boeien” wordt meestal niet echt gewaardeerd.

En wat te doen met die mensen van vroeger, die ik best sympathiek vond, maar werkelijk niets meer te melden heb? Van die mensen waarmee je, als je elkaar op straat tegenkomt, van die verplichte gesprekjes houdt die eindigen met een variatie op “Leuk je gezien te hebben, ik moet rennen, ik moet de hond van de peuterspeelzaal ophalen”? Wat doe je daarmee? Aan (terug)volgen heb ik geen behoefte, maar “negeren” voelt weer als een té harde afwijzing.

De ex-bekenden block ik uiteraard direct, maar ook die komen in de weken daarna weer regelmatig(er) in mijn hoofd voorbij. Het trekt soms ook pijnlijke herinneringen open, die er even over doen om te sluiten. Want zo’n “Die-en-die wil je volgen”-bericht is dan misschien wel met één (onnadenkende) druk op de knop gegeneerd, maar voelt op het moment dat hij om half 3 ’s nachts in mijn inbox verschijnt verdomd invasief.

Het regelmatig moeten heroverwegen van contacten die al lang zijn afgesloten, kost energie. Er zullen vast mensen zijn die zich er minder druk over maken dan ik, maar het blijft energie die je moet besteden aan óf het volgen van berichten van massa’s mensen die eigenlijk geen deel meer van je leven uitmaken, óf met enige regelmaat te moeten ontvolgen en blocken, met alle mogelijke drama’s (“Waarom heb je me ontvolgd?!”) van dien. Het zou me ook niet verbazen als binnenkort blijkt dat ook dit een reden is dat steeds meer (jonge) mensen het gevoel hebben het leven niet bij te kunnen benen.

“Nou, kap dan met Social Media!” hoor ik u zeggen. Graag. Maar dat kan dus niet. Ik word expliciet gedwongen door opleidingen, stages en banen om bepaalde Social Media accounts te hebben, anders heb ik geen toegang tot noodzakelijke informatie. In 2018 niet op Social Media zitten, is mezelf (deels) buitenspel zetten.

“Zeur er dan niet zo over, als je in een klein dorp woont, ben je ook de rest van je leven verplicht om met dezelfde mensen om te gaan, of je dat nu wil of niet”. Exact. Daarom ben ik zo snel als ik kon naar Amsterdam verhuisd en blijf ik er wonen totdat ik de laatste bewoner te midden van alle toeristen ben.

“Nou, wat wil je dan?” Geen idee. Ik heb hier geen oplossing voor. Ik hoop al jaren dat Facebook ten onder gaat. Ik hoop dat mensen ooit ophouden met het aangaan en onderhouden van contacten die eigenlijk niets meer dan het virtuele equivalent zijn van de jaarlijkse verplichte kerstkaart, maar dan op dagelijkse basis. Ik hoop dat we ooit op een punt komen dat we open en eerlijk kunnen toegeven dat we niet gemaakt zijn om 4000 “vrienden” te hebben. Ik hoop dat we ooit kunnen inzien dat een groot deel van onze contacten op natuurlijke wijze afloopt, en dat dat ok is. Ik hoop dat we ooit kunnen accepteren dat geen behoefte meer hebben om een contact aan te houden, niet per se betekent dat je elkaar haat. En ik hoop vooral dat ik nu écht al mijn ex-bekenden op al mijn Social Media platformen geblockt heb, zodat ik ze niet meer aangeboden krijg.

Ik ben uiteraard zeer benieuwd of andere mensen deze gevoelens herkennen, of er juist helemaal anders in staan? Heeft iemand tips of ervaringen? Of is dit gewoon iets waar iedereen in deze tijd in meer of mindere mate last van heeft en moet ik er gewoon mee leren leven?

***

Volgende week volgt hier een interview met Esther! Tot woensdag!

2
4 Responses
  • Laurie V.
    mei 11, 2018

    Tja, dat is waarom ik mijn echte naam op sociale media niet gebruik. Ik wil niet dat iemand van vroeger (of nu) me zomaar kan vinden. Ik wil alleen sociale media-vrienden zijn met mensen die ik mij leven echt wil delen, en andersom. Daarom heb ik geen 4000 vrienden, geen 100 zelf. Dit werkt voor mij maar is waarschijnlijk geen optie voor jou als je je echte naam moet gebruiken voor school- en werkcontacten.

    • LP
      mei 15, 2018

      Klopt, ik heb jarenlang een alias op het internet gebruikt, en dat ging prima. Het gedoe is inderdaad begonnen toen ik verplicht werd met mijn echte naam een LinkedIn/FaceBook-login aan te maken, want ik heb een nogal unieke IRL naam – helaas in dit geval. :-S

  • Daphne
    mei 17, 2018

    Pas toen ik voor mijn werk werd ingezet voor het leveren van social media content, ging ik op FB. Onder mijn eigen, echte, meisjesnaam. Anderhalf jaar ben ik daar nu ‘actief’. Wat ik er eigenlijk echt van vind weet ik niet.
    Wat ik jammer vind, is dat er nauwelijks écht contact lijkt te zijn. En dat ik het zelf heel moeilijk vind om contacten goed te onderhouden. Een like is leuk, maar het is leuker om iemand echt te spreken.

    • LP
      mei 22, 2018

      Mijn ervaring is dat hoe meer contactmogelijkheden er zijn, hoe minder daadwerkelijk contact er is, omdat het te diffuus wordt. Maar misschien is dat een generationeel ding, en hebben de huidige tieners daar geen last van?